Rozmiar rzeczywisty płytek
Co to jest rozmiar rzeczywisty płytek?
Rozmiar rzeczywisty płytek to faktyczny wymiar płytki ceramicznej, gresowej lub innego rodzaju płytek, mierzony po procesie produkcji i wypału. Zwykle jest on nieco mniejszy od rozmiaru nominalnego (podawanego na opakowaniu), ponieważ w trakcie wypalania materiał kurczy się. W procesie produkcji, płytki kurczą się podczas wypalania, co jest zjawiskiem całkowicie naturalnym - masa ceramiczna podczas wypału kurczy się średnio o kilka procent (zwykle 4-8%, w zależności od składu i temperatury). Żeby uzyskać finalnie np. płytkę o rozmiarze nominalnym 60x60 cm, producent formuje surową płytkę większą niż 60x60 cm, np. około 62,5x62,5 cm (dokładny zapas zależy od konkretnej masy i parametrów wypału). Na przykład płytka o rozmiarze nominalnym 60×60 cm może mieć rozmiar rzeczywisty 59,7×59,7 cm. Dokładne wartości mogą się różnić w zależności od producenta, serii oraz kalibracji płytek.
Dlatego kupując płytki należy pamiętać, że wymiar nominalny, jaki znajduje się w nazwie płytki/opisie/katalogu to jedno, a wymiar rzeczywisty, jaki mają płytki – to drugie.
Dlaczego fabryki nie podają w nazwie płytki/opisie/katalogu wymiarów rzeczywistych? Ponieważ, w wielu wypadkach jedna płytka, w jednym rozmiarze nominalnym, może mieć kilka wymiarów rzeczywistych. Gdybyśmy chcieli podawać wszelkie możliwe i dostępne wymiary rzeczywiste danej płytki, spowodowałoby to nie lada zamieszanie, ponieważ niektóre płytki są produkowane na zamówienie, inne na bieżąco co sprawia, że w krótkim czasie pojawiają się nowe partie gdy poprzednie nadal są w obiegu co równa się wielu rozmiarom rzeczywistym na rynku. Dlatego sklepy zwracają szczególną uwagę na kalibry/partie.
Pamiętaj, że podawany w opisie rozmiar katalogowy może nieznacznie różnić się od rozmiaru rzeczywistego. W przypadku dokupowania płytek należy upewnić się u sprzedawcy czy kalibracja płytek jest taka sama. W przypadku połączenia na jednej powierzchni kilku modeli płytek o tym samym rozmiarze katalogowym, warto poinformować o takim zamiarze pracownika obsługi klienta, który wyjaśni jakie w danym przypadku mogą wystąpić problemy. Ważne również, by zwrócić uwagę czy płytki są nierektyfikowane czy rektyfikowane- więcej w Refktyfikacja płytek.
Wymagania, klasyfikacja i znakowanie płytek ceramicznych- warto wiedzieć
Norma PN-EN 14411 to podstawowy dokument regulujący wszystkie rodzaje płytek ceramicznych, w tym gres, glazurę, terakotę czy klinkier. Określa zasady klasyfikacji płytek, sposób ich znakowania oraz wymagania techniczne, jakie muszą spełniać wyroby trafiające na rynek. To właśnie ta norma definiuje dopuszczalne odchyłki wymiarowe dla długości, szerokości, grubości, prostoliniowości krawędzi oraz prostokątności. Każdy producent jest zobowiązany deklarować rzeczywiste wymiary swoich płytek wraz z podaniem dopuszczalnych tolerancji, a wartości te podaje się zarówno w procentach, jak i w milimetrach.
Płytki gresowe BIa (prasowane na sucho, o nasiąkliwości ≤ 0,5%) to najbardziej precyzyjna grupa płytek ceramicznych. Dopuszczalne odchyłki wymiarów długości i szerokości wynoszą do ±0,6% (maksymalnie ±2,0 mm), grubości do ±5% (maksymalnie ±0,5 mm), a prostoliniowości i prostokątności do ±0,5-0,6% (maksymalnie ±1,5-2,0 mm). Do tej grupy należą m.in. gresy porcelanowe, które bardzo często występują w wersji rektyfikowanej, o idealnie równych krawędziach.
Płytki gresowe BIb (prasowane na sucho, o nasiąkliwości 0,5-3%) mają podobnie restrykcyjne tolerancje jak gresy BIa. Dopuszczalne różnice wymiarowe wynoszą do ±0,6% dla długości i szerokości, ±5% dla grubości oraz do ±0,5-0,6% dla prostoliniowości i prostokątności. Są to również płytki gresowe, jednak o nieco wyższej nasiąkliwości niż gres porcelanowy.
Płytki ceramiczne BIIa (prasowane na sucho, o nasiąkliwości 3-6%) to typowe twarde płytki ścienne. W ich przypadku norma PN-EN 14411 dopuszcza odchyłki do ±0,5% (maksymalnie ±2,0 mm) w długości i szerokości, ±5% (maksymalnie ±0,5 mm) w grubości oraz do ±0,5% (maksymalnie ±1,5-2,0 mm) w prostoliniowości i prostokątności.
Glazura ścienna BIIb (prasowana na sucho, o nasiąkliwości 6-10%) również musi spełniać określone wymagania wymiarowe. Dopuszcza się do ±0,5% różnicy w długości i szerokości (maksymalnie ±2,0 mm), ±5% w grubości (maksymalnie ±0,5 mm) oraz do ±0,5% (maksymalnie ±1,5-2,0 mm) w prostoliniowości i prostokątności. To najpopularniejsze płytki ścienne wykorzystywane we wnętrzach mieszkalnych.
Płytki ścienne BIII (prasowane na sucho, o nasiąkliwości powyżej 10%) to bardzo nasiąkliwe i lekkie płytki ceramiczne. Dopuszczalne różnice wymiarowe są tu podobne jak w grupie BIIb, czyli ±0,5% (maksymalnie ±2,0 mm) dla długości i szerokości, ±5% (maksymalnie ±0,5 mm) dla grubości oraz do ±0,5% (maksymalnie ±1,5-2,0 mm) dla prostoliniowości i prostokątności.
Płytki klinkierowe AIa/AIb (formowane przez ciągnienie) mają nieco większe dopuszczalne tolerancje niż płytki prasowane na sucho, co wynika z innej technologii produkcji. Różnice wymiarowe są tu większe, dlatego podczas ich układania stosuje się zwykle szersze fugi, które pomagają zniwelować drobne odchylenia i zachować estetyczny efekt końcowy.
Przykład w praktyce:
płytka 45×45 cm (450 mm)
- ±0,6% z 450 mm = 2,7 mm
- dopuszczalny zakres: 447,3-452,7 mm
- maksymalna różnica między najmniejszą a największą płytką: 5,4 mm
płytka 60×60 cm (600 mm)
- ±0,6% z 600 mm = 3,6 mm
- dopuszczalny zakres: 596,4-603,6 mm
- maksymalna różnica: 7,2 mm
płytka 120×120 cm (1200 mm)
- ±0,6% z 1200 mm = 7,2 mm
- dopuszczalny zakres: 1192,8-1207,2 mm
- maksymalna różnica: 14,4 mm
Te wartości pokazują, że wraz ze wzrostem formatu płytek rośnie także dopuszczalna różnica między egzemplarzami - dlatego przy dużych formatach szczególnie ważne jest uwzględnienie tolerancji wymiarowych podczas planowania układu i doboru fug.